Монголын яруу найрагт цасыг уран яруу дүрсэлсэн бүтээлүүд олон бий. Эндээс 10 шүлгийн дөрвөн мөртүүдийг онцлон хүргэе.
- Д.Нацагдорж – “Өвлийн шөнө”
“Будран будран орох цас
Бутны навчин дээр хяруу болж
Гялтан гялтан хөлдөх мөс
Гар хурууг царцаана…”
- Б.Явуухулан – “Цасны зураг”
“Цасан будраан цагаахан цэцэг
Цагийн зүү шиг эргэлдэнэ
Сарны туяанд гялалзан буухад
Сэтгэл гэгээтэй намуухан…”
- О.Дашбалбар – “Цас”
“Цас бударна, зөөлөн зөөлөн
Цагаахан зүүд шиг намрын орой
Цээж дүүрэн гуниг төрүүлээд
Цав цагаан өнгөөр шуурна…”
- Ц.Гайтав – “Цас”
“Цас бударна, эх нутгийн тэнгэрт
Цав цагаан хөнжил тал газрыг бүтээнэ
Зөөлөн нөмрөх эхийн алчуур шиг
Зүйрлэшгүй ариухан өнгөөр хучина…”
- Ш.Сүрэнжав – “Цас”
“Цас бударна, гэнэн хонгор нас шиг
Цайлган сэтгэлийн нандин мөр шиг
Элбэг дүүрэн хүслийн цагаан өнгөөр
Энхрийхэн над дээр зөөлөн бууна…”
6. Д.Пүрэвдорж – “Цас”
“Цас бударна, зөөлөн хөвөн мэт
Цагаахан дэлхийд хөг нэмэн бууна
Цээжний гүнд нэгэн аялгуу эгшиглэж
Цэнгэг дурсамж сэтгэлд хөглөнө…”
7. Б.Лхагвасүрэн – “Цас”
“Цас бударна, нулимс шиг бөмбөрөн
Цаг хугацаа шиг хөглөн урсана
Харцных нь гүнээс хайр ундарч
Хацар дээр минь хайлан одно…”
8. Д.Нямсүрэн – “Цас орж байна”
“Цас орж байна, цав цагаан гэгээ
Цан хүүрэг татсан цонхон дээр бууна
Цасны ширхэг бүрт уянга эгшиглэж
Цагийн жамыг шивнэн дуулна…”
9. Ч.Лхамсүрэн – “Цас”
“Цас бударна, намуухан гэгээн
Цагаан хөнжилд хорвоо хучигдана
Өвлийн шөнө дөлөөр алхахад
Өөрийн сүүдэр хүртэл цайрна…”
10. Ц.Бавуудорж – “Өвлийн цас”
“Будар, будар, орчлонгийн цас
Буман гэгээн талст болон эргэлд
Зөөлөн хээтэй цагаахан цасанд
Зүрхний гуниг хүртэл хайлна…”
Эдгээр шүлгүүд цасыг уянгын мэдрэмж, сэтгэл хөдлөл, дурсамж, гоо сайхны илэрхийлэл болгон дүрсэлжээ. Цас өөрөө ариун цагааны бэлгэдэл гэлтэй…
